Reizen en vakantie met migraine of clusterhoofdpijn

Geen chateau Migraine, wel vitamine V

Vakantie & hoofdpijnklachten: het is geen makkelijke combinatie. Maar onmogelijk is het zeker niet. We vroegen twee gespecialiseerde hoofdpijnverpleegkundigen, Ellen Askes van het Tergooi Ziekenhuis en Jennifer Trouerbach-Kraan van het LUMC, naar ‘tips en tricks’ voor mensen met migraine en clusterhoofdpijn. Volgens hen hoeft je vakantie niet verziekt te worden door hoofdpijn dankzij het herkennen en temmen van jouw triggers. ‘Ook tijdig plannen, voldoende medicatie meenemen en de juiste zelfzorg toepassen dragen bij aan genoeg hoofdpijnvrije dagen om ongestoord te genieten.’

Auteur: Rita Schriemer
Verschenen in Hoofdzaken #2, juni 2017. Het uitgebreide artikel, compleet met tips en slimme lijstjes, kun je vinden op het ledenportaal van Hoofdpijnnet.

Hoe fijn zou het zijn om Chateau Migraine de hele vakantie links te laten liggen. Toch is de kans dat je hoofdpijn je vergezelt op je reisdag of vakantie aanzienlijk. Verpleegkundige Ellen Askes van de hoofdpijnpoli van het Tergooi Ziekenhuis weet hoe dat komt. ‘Op reis is je prikkelgevoeligheid en het aantal prikkels hoger. Je bent meer gespannen en er zijn veel extra indrukken.’ Ellen adviseert allereerst om je niet druk te maken over een eventuele migraine-aanval. ‘Als je weet dat je hoofdpijn kunt krijgen, hoef je je er niet tegen te verzetten. Bereid jezelf erop voor en verzorg jezelf goed.’ Reizen met migraine of clusterhoofdpijn is dus geen onmogelijke opgave, maar vraagt de nodige voorbereiding en zelfzorg.

Reizen en hoofdpijn

Wat is precies het verband tussen reizen en ernstige hoofdpijn? ‘Reizen per trein, auto, boot of vliegtuig veroorzaakt veranderingen in ons systeem’, zegt Ellen. ‘We weten niet precies waarom, maar die disbalans kan hoofdpijn uitlokken. Bovendien is bekend dat veranderingen in eet- en drinkpatroon belangrijke triggers vormen voor hoofdpijn en migraine.’ De verpleegkundige merkt terecht op dat we op reis op andere tijden eten en vaak onvoldoende drinken.

Luchtdruk

De relatie tussen vliegen en clusterhoofdpijn ligt net anders dan bij migraine, zegt collega Jennifer Trouerbach-Kraan van het LUMC. ‘Tijdens een clusterperiode kan lage luchtdruk, zoals in de bergen of tijdens een vliegreis een aanval uitlokken. Bij patiënten met episodische clusterhoofdpijn lokken deze factoren buiten een clusterperiode geen aanvallen uit.’

Ellen Askes: ‘Hoewel er geen oorzakelijk verband is vastgesteld tussen migraine en luchtdruk, geven mensen met migraine wel aan vaak last te hebben van verandering van luchtdruk, in de bergen of het vliegtuig. Het lijkt evengoed denkbaar dat een ander slaap-waakritme, een andere tijdszone of verandering in eet- en drinkpatroon in het vliegtuig een rol spelen in het activeren van migraine.’

Doorbreken van voorspelbaarheid

Buiten mogelijke triggers van luchtdruk, klimaat (hitte) en tijdsverschillen, is de mens met migraine gebaat bij voorspelbaarheid en regelmaat. Op vakantie doorbreken mensen de regelmaat. Je gaat vaak later naar bed en slaapt langer. Je eet op andere tijden en andere gerechten. Je gaat je wat vaker te buiten aan voedsel of drankjes. Die afwisseling is leuk en spannend, maar heeft tevens een keerzijde. ‘Al deze dingen kunnen je gevoeligheid voor migraine beïnvloeden’, aldus Ellen.

Bij clusterhoofdpijn ligt dat anders, volgens Jennifer. ‘Er zijn verschillende factoren die een clusterhoofdpijnaanval kunnen uitlokken, zoals alcohol of verandering in weeromstandigheden. Dit geldt voor mensen in een clusterperiode. Bij patiënten met episodische clusterhoofdpijn lokken externe factoren niet het ontstaan van aanvallen uit.’

Plannen

Beide hoofdpijnverpleegkundigen benadrukken het belang van een goede vakantieplanning en voorbereiding voor mensen met ernstige hoofdpijn. In relatie tot migraine zegt Ellen: ‘Voorkom in elk geval alle vermijdbare stress. Plan alles op tijd. Pak op tijd en rustig je spullen in. Heb de paspoorten en reisbescheiden ter hand.’ Het aanvragen van voldoende medicijnen, een medicijnpaspoort en een eventuele Engelstalige brief over je medicatie, maken volgens haar deel uit van de voorbereiding.

Injecties en zuurstof

Voor mensen met clusterhoofdpijn is een degelijke planning cruciaal. Jennifer: ‘In sommige landen of bij vliegreizen heb je een Engelstalige verklaring van je arts nodig als je in je handbagage injectiepennen of medicatie meeneemt.’ Als zuurstof verlichting geeft bij clusterhoofdpijn regel dan op tijd de zuurstof in het buitenland. Vraag aan je leverancier en zorgverzekering wat de mogelijkheden zijn, want dat kan verschillen per land. Doe dit op tijd, het kan enkele weken duren voordat het geregeld is. En ga niet met zuurstofflessen – hobbeldebobbel –  achterin in de caravan op pad, want dat is gevaarlijk.’

Sheila Kamerman: ‘We gingen skiën met de hele familie in Oostenrijk, in het Zillertal. Alles had ik ingepakt: van skisokken tot extra muts. Maar migrainemedicijnen was ik vergeten. Onderweg in de nachttrein begon de hoofdpijn al. Mijn vader ging in zijn beste Duits rondbellen. “Gibt es ein Doktor im Tal? Meine Tochter braucht Maxalt!” Het kostte veel moeite, er was natuurlijk geen recept maar wel een leeg Maxalt-doosje met mijn naam erop. Uiteindelijk lukte het om een arts te overtuigen dat de pillen écht nodig waren.’